Northrop firması tarafından tasarlanan ve üretilen F-5 ABD havacılık endüstrisinin en başarılı ihraç ürünlerinden biridir. Çağdaşı uçaklar yüksek performansa sahip olmamakla beraber bakım kolaylığı, ucuzluğu, iki motoru sayesinde son derece güvenilir oluşu ve diğer USAF jetleri ile karşılaştırıldığında daha yüksek manevra yeteneğine sahip oluşu bu uçağı müttefik ülkeler nezdinde çekici yapmıştır. ABD silahlı kuvvetlerinde çok az sayıda kullanılmıştır. Vietnam Savaşı’nda sınırlı sayıda görev almış, USN’nin “Topgun” okulunda it dalaşında düşman uçaklarını temsilen kullanılmıştır. NATO ve müttefik ülkelerin hava kuvvetlerine MAP (Askeri Yardım Programı) dahilinde verilmiş, aynı zamanda FMS (Yabancı Askeri Satışlar) dahilinde ihraç ta edilmiştir. Toplam 1871 adet Northrop tarafından üretilmiştir. Buna ilaveten 776 adet te Kanada, İspanya, İsviçre ve Tayvan’da lisans altında üretilmiştir. F-5’ler halen birçok ülkenin hava kuvvetlerinde önemli görevleri üstlenmektedir.
Northrop F-5 geliştirme çalışmaları, Northrop yetkililerinin Avrupa ve Asya ülkelerini ziyaret edip NATO ve SEATO savunma ihtiyaçlarını belirlemesinin ardından 1954 yılında başlamıştır. Tur neticesi 1955’de şekillenen tasarım çalışmaları hafif, süpersonik, diğer uçaklara göre daha ucuz, bakımı kolay, kısa ve ikincil pistleri kullanabilecek ve hatta uçak gemilerini kullabilecek bir uçağı kapsamaktaydı. Seçilen motor General Electric yapımı J85 turbojet motoruydu. J85’in o anda hazır oluşu düşünülenden daha hafif bir uçak yapımını mümkün kılmıştır.
Nihai modele şirket N-156F adını vermiştir. Aynı zamanda bu modelin iki kişilik ileri eğitim uçağı da N-156T olarak önerilmiştir. Her iki model de gövdenin kuyruk kısmında yan yana yerleştirilmiş iki adet General Electric J85 ile tahrik ediliyordu.
25 Şubat 1958’de Northrop projeye kendi sorumluluğu altında devam etme kararı aldı.
Silah donanımı burunun üst kısmına monte edilmiş iki adet 20-mm M-39 top ve kanat uçlarındaki AIM-9 “Sidewinder” füzelerinden meydana geliyordu. Gövde altı merkez pilonu ile kanat altlarındaki iki pilonda da taarruz silahları taşınabiliyordu. Uçak azami Mach 1.5 hıza göre tasarlanmıştı ve çağdaşı olan birçok düşman uçağından daha yavaştı. Ancak it dalaşlarının sübsonik hızlarda yapıldığı akıldan çıkartılmazsa, zamanın bütün USAF uçaklarından üstün olduğu anlaşılıyordu.
1959 başlarında Northrop N-156F’nin lisans altında üretimini yapmayı uygun bulabilecek deniz aşırı firmalarla görüşmeye başladı. Bu firmaların arasında Belçika’dan SABCA, Hollanda’dan Fokker ve İtalya’dan Fiat bulunuyordu. Fakat Avrupa firmaları bu öneriyi bilahare reddedip Lockheed F-104’ün üretimini tercih ettiler. Daha sonraları Kanada’daki Canadair, İspanya’daki CASA, İsviçre’deki FFA, güNEY Kore’Deki Hanjin ve Tayvan’daki AIDC firmaları ile anlaşmaya varıldı.
MAP’a uygun muharebe uçağı kabul aşamalarından sonra başlangıç olarak 71 adet F-5 siparişi 22 Ekim 1962’de Northrop’a verildi. İlk teslimatlar da 1963’de başladı.
F-5B, F-5A’nın iki kişilik modelidir. F-5A’D'li Yuvarlak Anemostat benzemekle beraber av/eğitim görevlerini müştereken yapabilecek tarzda tandem olarak yerleştirilmiş iki pilot mahalline sahipti. F-5B’nin gövdesi T-38 “Talon”a çok benziyordu ama ana farklılıklar kanat ucu flaplarının ve kanat köklerinde ileri uzantıların olmasıydı. Aynı zamanda kanat uçlarında iki adet “tip-tank” taşıyabiliyordu. F-5B kombat görevlerine tamamen uygun olup F-5A’nın aynı harici silah yükünü yaşıyabiliyordu.
RF-5A, F-5A’nın hava keşif-foto modelidir. Ekim 1967’de sipariş edilmiş olmakla birlikte ilk uçuşunu Mayıs 1968’de yapmıştır. Burun kısmına monteli dört adet KS-92 kamerası vardı. RF-5A diğer modellerden kamera yuvaları için açısal olarak kesik burnu ile ayrılıyordu. Kameralara rağmen iki 20-mm top yerinde bırakılmıştı.
Öemli lisans altı üreticilerinden biri de CF-5A/B ve NF-5A/B’yi üreten Canadair firmasıdır. NF-5A/B, Hollanda Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin gereksinimleri paralelinde yeniden dizayn edilmiş bir F-5A/B versiyonudur. 1966’da F-84F “Thenderstreak”leri değiştirmek üzere seçilmiştir. Hollanda 200 kadar uçağı Belçika ile müştereken üretmeyi planlıyordu ancak Belçika tercihini Migare-5’den yana yapınca bu teşebbüs akamete uğradı. Esasen Hollanda hükümeti F-5 seçiminden pek memnun değildi ve bazı revizyonlar istiyordu. Canadair üretimi CF-5’ler kendi taleplerine daha yakın bulununca revize CF-5’leri üretmek yerine Kanada’dan satın almayı tercih etti. Bu uçaklar NF-5A/B olarak adlandırıldı. NF-5’ler hizmet sürelerince devamlı iyileştirmeye tabi tutuldular. Kanopi geliştirildi, RWR (arka ikaz radarı) dahil birçok avionikler ilave edildi. Gövdenin kuyruk kısmına “chaff” ve “flare” atıcılar yerleştirildi.
1965 yılından itibaren THKv, MAP programı dahilinde 75 adet F-5A, 20 adet RF-5A ve 13 adet F-5B aldı. Bu uçaklar Bandırma’daki 6.AJÜ’ye bağlı 161. ve 163. Filo’lara, Merzifon’daki 5.AJÜ’ye bağlı 142. ve 143. Filo’lara ve Balıkesir’deki 9.AJÜ’ye bağlı 192.Filo’D'li Yuvarlak Anemostat tahsis edildi. Sevkiyat yedi yılda tamamlandı. F-5’lerin gelişi ile çok sayıda F-100 hizmet dışı bırakıldı. 1972’de 163. Filo’nun adı 162.Filo olarak değiştirildi. Diyarbakır’daki 8.AJÜ’ye bağlı 184.Filo’nun RF-84F’leri de 162.Filo’dan alınan RF-5A’larla değiştirildi. Yeni gelen 12 adet RF-5A da 162.’ye tahsis edildi.
1971’de birçok THKv filosu yeniden adlandırıldı. Bandırma AJÜ’deki 163.’ün adı 162. Filo oldu. Merzifon’daki 142. ve 143. Filo’lar da 151. ve 152. Filo oldular.
1974’deki Kıbrıs barış harekatından sonra kısa bir süre için ABD yardımı askıya alındı. Bu sırada Libya elindeki 6 adet F-5A ile 1 adet F-5B’yi THKv’ye devretti. Askeri yardım yeniden düzeldikten sonra çok sayıda görev dışı F-5 Türkiye’ye transfer edildi. 1983-1987 yılları arasında Norveç HKv 26 adet F-5A ve 6 adet F-5B’yi THKv’ye gönderdi. Bu uçaklar 162.Filo’da konuşlandırıldı. Bu arada USAF stoklarından 4 adet F-5B, Tayvan’dan da 1989 yılında 6 adet F-5A ve 3 adet F-5B alındı. 1989-1991 arasında da Hollanda’dan 44 adet NF-5A ve 16 adet NF-5B geldi. Ancak bu uçakların bir kısmı uçabilecek durumda değildi ve diğer uçaklar için yedek parça olarak kullanıldı. Hollanda’dan gelen NF-5’lerin uçabilenleri 132., 133.(OCU) ve 134. Filo’lara tahsis edildi. 132.Filo “Taktik-Akrobasi” Filosu olup yedi ila sekiz uçaktan meydana gelen “Türk Yıldızları”nı uçurmaktadır.
F-5A/B ve NF-5A/B’lerden en iyi durumda olan 48 adedi ( 6 adet NF-5B, 8 adet F-5B, 14 adet NF-5A ve 20 adet F-5A) IAI+ELBIT ve 1.İkmal Bakım Kom. işbirliğiyle F-16C/D’lere geçiş eğitim uçağı olarak modernize edildiler. Modernizasyon kapsamında bu uçaklara HUD, MFD, HOTAS, RWR, GPS+INS, “Fly-by-wire”sistemleriyle ASELSAN’ın üretimi olan CNI telsiz muhabere sistemi monte edildi.
THKv F-5A/B ve NF-5A/B kullanımları:
161. Filo……………….1965 - 1983
163. Filo……………….1967 - 1972 (162. Filo olarak adı değiştirildi)
142. Filo…….………....1967 - 1972 (151. Filo olarak adı değiştirildi)
143. Filo…….…………1968 - 1972 (152. Filo olarak adı değiştirildi.)
192. Filo…….…………1970 - 1976 (F-5A & RF-5A)
162. Filo…….…………1972 - 1984 (F5A &RF-5A)
OCU (Şafak Kıt’aatı)… 1981 - 1987 (153. Filo olarak değiştirildi.)
152. Filo…….…………1972 - 1997
153. Filo…….…………1987 - 1988 (133. Filo olarak adı değiştirildi.)
133. Filo…….…………1988’dan günümüze (NF-5A/B)
132. Filo…….…………1992’den günümüze (NF-5A/B)
134. Filo………….……1996’den günümüze (NF-5A/B)
THKv RF-5A kullanımları:
162. Filo……….………1972 - 1983 (F5A &RF-5A)
192. Filo………….……1970 - 1976 (F-5A & RF-5A)184. Filo…….…………1974 - 1994
TuAF RF-5A deployments:
162nd Squadron…………1972 to 1983 (F5A &RF-5A)
192nd Squadron…………1970 to 1976 (F-5A & RF-5A)
184th Squadron…………1974 to 1994
F-5A specs/doneleri:
Crew/mürettebat: 1, Engines/motorlar: 2 x General Electric J-85, thrust/itiş gücü: 18,11kN, Wingspan/kanat açıklığı: 7,85m. Length/boyu: 14,34m. Height/yüksekliği: 4.10m. Take-off weight/kalkış ağırlığı: 9,300kg, Max speed/azami hızı: 1,526km/h. Cruising Speed/seyir hızı: 950km/h. Range/menzili: 1,815km Ceiling/Tavanı: 15,400m.
Armament/silah donanımı: 2 x 20mm MG, 2500kg rockets, missiles and bombs externally ( 2 x AIM-9 “Sidewinder” AA)/ 2 x 20mm MG, gövde ve kanat altında 2500kg roket, füze ve bomba yükü (2 x AIM-9 “Sidewinder” AA)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder